Wzrok kota, budowa oka

• TEMATY

• Budowa oka kota

• Jak widzi kot a jak człowiek?

• Jak kot widzi w dzień?

• Jak kot widzi w nocy?

• Źrenice kota

• Dlaczego nocą oczy kota świecą?

• Czy wąsy widzą?

Kocie oko

Wzrok dla kota domowego jest bardzo ważnym zmysłem, który pomaga mu orientować się w otoczeniu, łapać zdobycz i unikać niebezpieczeństw. Koty są zdolne do zauważania ruchu i szybkiego dostosowywania ostrości widzenia, a także posiadają zdolność do widzenia w słabym oświetleniu dzięki dużej liczbie pręcików w siatkówce. Ponadto, koci wzrok charakteryzuje się zdolnością do dostrzegania niektórych barw, zwłaszcza w zakresie niebiesko-zielonym, ale nie tak wyraźnie jak u ludzi.

Oczy kota różnią się od naszych na kilka sposobów, dostrzegają mniejsze spektrum kolorystyczne mając mniej czopków ale więcej pręcików - sensorów siatkówki pozwalających percepować więcej światła w ciemnościach. Tęczówka kociego oka otwiera się i zamyka w większym zakresie a gałka oczna jest bardziej sferyczna i w stosunku do wielkości ciała - proporcjonalnie większa niż u człowieka.

Oko kota domowego składa się z kilku warstw i struktur a oto opis budowy oka kota:

• Rogówka - to przezroczysta, zewnętrzna warstwa oka, która chroni gałkę oczną przed urazami i zanieczyszczeniami.

• Twardówka - to grubsza, biała warstwa znajdująca się pod rogówką, która stanowi ochronę dla wnętrza oka.

• Źrenica - to otwór w środkowej części twardówki, który reguluje ilość światła wpadającego do gałki ocznej. W przypadku kota, źrenica jest elastyczna i może się zwężać lub rozszerzać w zależności od poziomu oświetlenia.

• Soczewka - to elastyczna struktura znajdująca się za źrenicą, która pomaga skupiać światło i regulować ostrość widzenia.

• Ciało rzęskowe - to mięsień znajdujący się wewnątrz gałki ocznej, który kontroluje kształt soczewki i umożliwia kocie ostre widzenie na różnych odległościach.

• Siatkówka - to wewnętrzna warstwa oka, która zawiera fotoreceptory (czopki i pręciki) odpowiedzialne za odbiór i przetwarzanie światła na impulsy nerwowe, które następnie są przesyłane do mózgu.

• Nerw wzrokowy - to struktura, która łączy siatkówkę z mózgiem i umożliwia przekazywanie informacji wzrokowej.

Lekko jajowate oko jest otoczone przez mocną twardówkę zastąpioną na przodzie przez przeźroczystą rogówkę, (oko wygląda z profilu jak przezroczysta bańka z płynem w środku) za którą, aquerus humour (soczewka) zabezpiecza tęczówkę i źrenice. Żelkowata vitreous humour (twardówka) wypełnia przestrzeń za soczewką i na tyle oka jest światłoczułą odbijającą siatkówką tapetum lucidum (odbicie światła). Nerw wzrokowy przenosi sygnały z oka do mózgu.

Jak widzi kot a jak człowiek?

Kot ma oczy niezwykłe i czarodziejskie, mimo że z biologicznego punktu widzenia są one bardzo podobne do oczu innych ssaków. Już od wielu już lat uważa się, że koty widzą świat barwny, a nie tylko czarno-biały. Koty postrzegają węższe pasmo barw niż ludzie. Wyobrażając sobie świat kocich barw, powinniśmy na ekranie telewizora pozostawić kolor zielony i niebieski, a szary zastąpić matowo-czerwonym, a i tak nie wyrazi to w pełni kolorów, jakie widzi kot. Ponieważ kot poluje o zmierzchu, kiedy większość z jego ofiar, czyli gryzonie, jest aktywnych, zwierzę to tak naprawdę nie potrzebuje widzieć kolorów. Światło o zmierzchu staje się coraz bardziej rozproszone, co również powoduje zacieranie się kontrastów i barw. Ludzie o zmierzchu widzą coraz słabiej, a rozproszenie światła powoduje u nich gorsze rozpoznawanie kształtów i odległości.

Jak kot widzi w dzień?

Jak kot widzi w nocy?

Pomimo, iż mówi się, że koty potrafią wszystko widzieć w ciemności jest to nieprawdą, ale kocie źrenice mogą się bardzo rozszerzyć przez co dają dobrą widoczność przy bardzo słabym świetle. Źrenica jest zwężana i rozszerzana przez złożoną sieć mięśni ustawioną w kształcie ósemki w źrenicy. W oku światło jest odbijane od tapetum lucidium (odbicie światła), które ma właściwości powielania obrazu światła wpadającego do oka.

Reakcja wzroku na ruch

Mimo, że koty mogą nie widzieć drobnych szczegółów tak jak my widzimy w świetle dziennym, i najlepiej widzą w promieniu 2 – 6 m., to wręcz niewyobrażalnie świetnie widzi ruch. W mózgu mają specjalną komórkę wychwytującą najdrobniejszy ruch. Potrafią świetnie określić odległość co pozwala im na bardzo sprawne i skuteczne polowanie. Niektóre gryzonie stosują taktykę pozostawania w bezruchu, co uniemożliwia obserwacje i obiekt może zniknąć z pola widzenia kota. Jeżeli ofiara nie rusza się to znudzony kot może pozostawić tę niedoszłą zdobycz

Źrenice kota

Ludzie mogą mieć lepszy wzrok od kota w ciągu dnia, ale gdy zapada zmierzch koty wygrywają, bo chociaż nie mogą widzieć w zupełnych ciemnościach, ich niezwykłe źrenice są w stanie rozszerzyć się by dać wspaniałą widoczność w warunkach bardzo słabego światła.

Mięśnie tęczówki oka zmieniają wielkość pionowej źrenicy, tym samym umożliwiając dopływ światła do wnętrza oka. W dużym naświetleniu słonecznym źrenice kota wyglądają zaledwie jak milimetrowa pionowa kreska, zapewniając dobrą osłonę wrażliwej warstwy komórek siatkówki oka. Nie oznacza to, że mniej widzi, źrenice kota mogą rozszerzyć się do prawie jednego centymetra, co spowoduje, że oczy wyglądają jak czarne.

Światło a kształt źrenic

1. Zmiany w rozmiarze i kształcie źrenicy generalnie zależą od ilości światła wpadającego do oka. W ciemności źrenica bardzo się rozszerza;

2. W naturalnym rozproszonym świetle dziennym źrenica jest widoczna w swoim normalnym pionowym, trochę owalnym kształcie;

3. W bardzo naturalnym świetle gdy to jest zrelaksowany źrenica zamyka się do bardzo wąskiej szczeliny.

Oko kota pokazuje również jego nastrój. Uznano, że obraz oczu to odzwierciedlenie duszy. Uczucie przyjemności, strachu, zadowolenia, powodują, że źrenica się rozszerza lub zwęża.

Kolory oczu kotów

Kot posiada nieporównywalnie duże oczy. Kolory oczu dorosłego kota są zdecydowanie bogatsze od kolorów oczu występujących u ludzi. Barwy kocich oczu są: zielone, niebieskie, żółte, pomarańczowe. Bywają nawet różnookie, tęczówki, mimo iż nie spełniają żadnej funkcji użytkowej, są niezwykle cenione przez hodowców kotów i ściśle określone standardami ras.

Dlaczego nocą oczy kota świecą?

Także specjalna warstwa komórek znajdujących się za siatkówką oka powoduje odbicie światła, które nie zostało absorbowane uprzednio. Ta komórkowa warstwa pigmentu, nazywana błoną odblaskową (tapetum lucidutn), zachowuje się jak lustro i jest odpowiedzialna za złotozielony odblask w oczach kota, który szczególnie dobrze widoczny jest nocą w światłach reflektorów.

Efekt błyszczących nocą kocich oczu był jednym z powodów uznania tych zwierząt za święte w starożytnym Egipcie. Efekt dobrze widać także na zdjęciach zrobionych z lampą błyskową. Oczy mają wtedy fluorescencyjny zielonkawy kolor, co spowodowane jest także ową warstwą odblaskową znajdującą się w oczach kota.

Ciekawostką jest, że oczy u kotów syjamskich jak również wszystkich kotów w kolorze point, na fotografiach jarzą się kolorem czerwonym, co spowodowane jest różnym genetycznie kolorem oczu. Wykonanie dobrej fotografii wymaga często doskonałego sprzętu i umiejętności, by na zdjęciu nie pojawiły się dwa żarzące się punkty w twarzy kota.

Najlepszy efekt osiągniemy, fotografując kota w naturalnym świetle na zewnątrz, co pozwoli na uzyskanie zdjęcia z jego naturalnym kolorem oczu. Tak więc źrenica nie tylko może otworzyć się szeroko i otrzymać dwie szansę na zaabsorbowanie światła, ale również oko kota ma dodatkowe, bardzo wrażliwe komórki nerwowe w siatkówce, które nader czule reagują na światło.

Anatomiczna budowa kocich oczu pozwala widzieć w sześciokrotnie ciemniejszym świetle niż oczom ludzkim. Koty są w stanie widzieć w tak słabym oświetleniu, że wiele naukowych przyrządów ma problemy z rozpoznaniem czegokolwiek, i prawdopodobnie zmierzch dla kotów wydaje się tym, czym dla nas jest jasny dzień.

Czy wąsy widzą?

Wiele zwierząt wykorzystuje dotyk do tego by widzieć. Jednym z najbardziej czułych przyrządów do oglądania bez udziału wzroku są wąsy (wibresy) i włosy czuciowe. Jeżeli popatrzysz na głowę kota pod światło, zauważysz ponad tuzin wąsów na górnej wardze oraz kilka czuciowych włosów stanowiących brwi i brodę a także na łokciach. To wibrysy. Długie i grube włosy rosną we wrażliwych punktach na ciele a każde poruszenie natychmiast zawiadamia kota o ruchu lub przeszkodzie.

Wibrysy osadzone są w głębszej warstwie skóry niż inne włosy. Działają jak dźwignia wzmacniająca ruch podczas zgięcia. Ruch wąsów pobudza końcówki nerwów, które dostarczają kotu szczegółowe informacje o otoczeniu, prędkości i kierunku ruchu, a nawet minimalnych drganiach powietrza wokół ofiary lub przeszkody, nawet gdy zwierzę nic nie widzi. Impulsy z wibrysów przechodzą do mózgu taką samą drogą, jak informacje z oka. Następnie mózg używa dwóch systemów do zbudowania trójwymiarowego obrazu otoczenia. Kot bez wąsów może czuć się bardzo niepewnie, poruszając się w ciemności lub przez wąskie przejście. O zmierzchu, jak źrenica jest rozszerzona, by wpuścić do oka możliwie dużo światła, oko jest mniej zdolne do skupienia się na bliskich przedmiotach, dlatego kot używa swoich wąsów do badania otoczenia. Nagłe dotknięcie wibrysów powoduje, na przykład, zmrużenie oczu, co jest naturalną ochroną przed ich zranieniem.

Ciekawostki

Słaby wzrok i niezwykłe możliwości wibresów

Wibrysy są jednak przede wszystkim przydatne podczas łowienia. Koty o słabym wzroku podczas badania otoczenia potrafią posługiwać się wibrysami by ocenić otoczenie. W Stanach dokonano eksperymentu, w którym brały udział niewidome psy. Miały na szyi specjalne obroże z zamontowanymi po bokach plastikowymi wibrysami. Psy szybko nauczyły się „czuć” sztucznymi wibrysami, bezbłędnie unikały przeszkód, odnajdywały drogę do domu. Zaopatrzenie niewidzących psów w wibrysy pozwoliło wrócić do im do życia, za co powinny być wdzięczne swym kocim kuzynom.

Wąsy spełniają dużą rolę w czasie łowienia przede wszystkim w momencie, gdy kot złapie ofiarę i trzyma ją zębami. Polowanie dla kotów jest bardzo ekscytujące, a wydzielająca się adrenalina utrzymuje je w najwyższej aktywności. Adrenalina powoduje silne rozszerzenie źrenic, kot trzymający w zębach ofiarę widzi bardzo słabo; w dostrzeżeniu szczegółów budowy ofiary pomagają mu wibrysy. To za ich pomocą odnajduje miejsce śmiertelnego ugryzienia, jak więc widać – wibrysy są niezwykle ważne i spełniają bardzo użyteczną rolę „trzeciej ręki” lub „trzeciego oka”.

Osobliwe piegi przy wibresach

Czy kiedykolwiek zwróciłeś uwagę na rzędy czarnych cętek nad górną wargą swego kota? Ułożenie tych małych punktów, wyglądających jak czarne pieprzyki, jest cechą wielce indywidualną.

Naukowcy prowadzący obserwacje na lwach odkryli, iż rozmieszczenie i wzór tych kropek są osobnicze, jak ludzkie odciski palców. Nikt jednak jeszcze nie przestudiował rozmieszczenia czarnych cętek u kotów domowych.

Zobacz też: Szósty zmysł | Szkolenie

---

Źródło: Wikipedia, DK Find Out

---