Geny kotów, krzyżówki

• TEMATY

• O czym decyduje genotyp?

• Powstawanie cech

• Gen dominujący i recesywny

• Szylkretowa zagadka

• Zmutowane geny

• Efekty mutacji

• Dziedziczony instynkt

• Kontrola hodowlana

O czym decyduje koci genotyp?

Genotyp u kotów decyduje o ich dziedzicznych cechach i cechach fizycznych, takich jak kolor sierści, kształt oczu, długość ogona, a także pewnych predyspozycjach genetycznych do chorób.

Każdy kot ma dwa egzemplarze każdego genu - jeden od matki i jeden od ojca. Niektóre geny są dominujące, co oznacza, że ich efekt będzie widoczny, nawet jeśli tylko jedna z par jest wadliwa. Inne geny są recesywne, a ich efekt pojawia się tylko wtedy, gdy obie kopie są wadliwe.

Przykładowo, kolor sierści u kotów jest kontrolowany przez kilka różnych genów, a niektóre kolory są bardziej dominujące niż inne. Na przykład, gen odpowiedzialny za kolor czarny jest dominujący nad genem odpowiedzialnym za kolor cynamonowy. Oznacza to, że kot, który odziedziczył gen czarny od jednego lub obu rodziców, będzie miał czarną sierść.

Genotyp kota ma również wpływ na jego zdrowie i predyspozycje do chorób. Na przykład, niektóre rasy kotów są bardziej narażone na choroby genetyczne, takie jak choroba policystyczna nerek u kotów perskich. W przypadku takich chorób, posiadanie określonych genów może zwiększać ryzyko wystąpienia choroby, a także wpływać na jej przebieg.

Koty mają 38 chromosomów o 8 mniej niż ludzie. Każda komórka zawiera po połowie od każdego z rodziców. Młode koty będą zatem miały cechy dziedziczone po obydwojgu rodzicach.

Ciekawostki genetyczne

• Szata szylkretowa jest związana z genem żeńskim.

• Duże różnice zewnętrzne w jednym miocie to dziedziczenie genów czasem z zeszłych pokoleń.

• Geny kota domowego pochodzą od krótkowłosego kota pręgowanego.

• Biały Pers może być głuchy po stronie niebieskiego oka za sprawą genu W.

• Szary lub niebieski kolor futra to wynik mutacji czarnego genu na przestrzeni wielu lat.

Powstawanie cech

Chromosomy układają się w pary poza dwoma wyjątkami, które odpowiadają za płeć, one mogą łączyc się w pary lub nie.
Kotka ma chromosomy X, kocur X i Y. Jeśli połączą się chromosomy X urodzi się kot płci żeńskiej, jeśli X i Y urodzi się kocurek. Pary Y i Y nie istnieją ponieważ samice nie mają chromosomu Y. Toteż samiec zawsze decyduje o płci potomstwa jak u innych gatunków zwierząt oraz u ludzi.
Pozostałe chromosomy układają się w ALELE czyli pary. Tylko jeden gen w ALELACH jest przekazany młodemu. Jeśli obydwa geny są identyczne czyli odpowiadają długim włosom młody kot na pewno będzie je dziedziczył, czyli będzie długowłosy. ALELE wtedy nazywa się homozygotyczne (czyli identyczne) Jeśli jeden gen odpowiada za krótki włos, drugi za długi ALELE będą się nazywać heterozygotyczne i wtwdy kocięta będą różne.

Gen dominujący i recesywny

Efekt niepasujących ALELI czyli par połączonych chromosomów.
Z genu krótkiego i z genu długiego włosa rodzą się młode krótkowłose i dzieje się tak ponieważ gen krótkiego włosa jest DOMINUJĄCY a długiego RECESYWNY.
Geny dominujące zawsze przeważają recesywne. Zatem geny dominujące mogą zadecydować nie tylko o długości włosa ale i o kolorze, kształcie uszu, pyska itd.
Ale nie jest tak, że gen recesywny ginie całkowicie. Jest przekazywany kolejnym pokoleniom. Wyjaśnia to fakt, że niektóre cechy znikają i w przyszłych pokoleniach pojawiają się ponownie.

Szylkretowa zagadka

Dziedziczy się cechy i przekazuje następnym pokoleniom lecz komplikują ten proces możliwości osobnicze. Niektóre geny są ze sobą powiązane i przekazywane nierozdzielnie niektóre nie. Przykładowo koty Szylkretowe - kolor rudy i czarny to geny pochodzące z chromosomu X (kotki przekazują rudy i czarny kolor). Kocury dziedziczą albo czarny albo rudy ale nigdy obydwu jednocześnie. Kocury dziedziczą tylko jeden chromosom X. Dlatego wszystkie szylkretowe koty to kocice.

Zmutowane geny

Są inne powiązania genetyczne, które nie zawierają X lub Y. i wywołują cechy dziedziczone wspólnie a są to mutacje. Są to cech bardzo cenione przez hodowców. Powstają gdy coś pójdzie nie tak jak powinno. Gdyby nie mutacje to wszystkie koty domowe wyglądały by jak żbiki afrykańskie lub inni przodkowie kota domowego. Przykładowo, kot niebieski lub szary to mutacja kota czarnego. Mutacje nie znikają ale pojawiają się w następnych pokoleniach są zawsze przekazywane dalej. Dotyczą koloru futra ale i odporności na warunki zewnętrzne, dostosowania do klimatu. Wtedy jest to ewolucja gatunku.

Efekty mutacji

Niektóre zmutowane geny wywołują zupełnie niespodziewane efekty jak klapniete uszy kotów szkockich lub brak futra u Don Sfinxa. W naturalnym środowisku cechy te zginęłyby naturalnie ale wszystkie anomalia zostały zauważone przez człowieka i utrzymane. W ten sposób powstały nowe cechy i rasy.

Mutacje środowiskowe

Poza mutacjami jest szereg wad przekazywanych dalej. Na przykład dominujący gen Wodpowiadający za całkowicie białą szatę kota. Gen ten przekazuje wadę głuchoty i to głównie u kotów niebieskookich. Wada ta rozwija się tóż po urodzeniu i jest nieuleczalna. Wada nie pozwoliła by przetrwać kotu w warunkach naturalnych. Przeważnie sterylizuje się głuche kocięta by nie przekazywały cechy następnym pokoleniom. Wada ta może jednak przetrwać w ukryciu i pojawić się w następnych odległych pokoleniach. Głuche koty bardzo dobrze sobie radzą. Wrażliwe na dźwięki ciało odbiera informacje.
Innym genem mutacyjnym jest gen M. Koty z tym genem mają bardzo krótkie ogony. ten gen posiadają koty rasy Manx lub Japońskie Bobtaile. Cecha ta jest wspólna dla kotów żyjących na wyspach. Izolacja pozwala na utrzymanie tej mutacji.

Dziedziczony instynkt

Wiele cech dziedziczonych czy powstających jest dla nas nie znana. Koty mają różne wrażliwości smakowe, zdolności ruchowe czy możliwości widzenia. Od pokoleń hodowane na wsi mają o wiele lepsze zdolności łowcze niż te domowe. Wiemy jednakże, iż instynkt łowcy posiada każdy kot i że to bardzo mocna cecha. Może być bardziej lub mniej wykształcony ale zawsze występuje u kotów bez względu na rasę.

Kontrola hodowlana

Jeśli hodowcy chcą mieć koty czystej rasy muszą myśleć o wprowadzaniu wariacji genetycznych. Nie zawsze można mieć kontrolę nad cechami ponieważ cechy recesywne pojawiają się w bardzo odległych pokoleniach.
Rejestracja kota rasowego do 4 pokoleń wstecz stanowi jakby prawo gwarancji uzyskanej rasy. Nie zawsze jednak można na tej gwarancji polegać i w 5 pokoleniu kot może stracić cechy rasy. Hodowcy mieszając cechy recesywne liczą na uzyskanie nowej indywidualnej rasy, eksperymenty takie głównie się nie udają i prowadzą do tworzenia chorych, nieodpornych kotów.

---

Źródło: Wikipedia, DK Find Out

---