Budowa kota

• TEMATY

• Szkielet kota; Czaszka, zęby i szczęka

• Mózg; Oczy; Uszy; Nos; Pazury; Futro

• Typy ciała

W ogólnym kształcie i rozmiarze wszystkie rasy domowego kota utrzymały tą samą zasadniczą strukturę budowy jak ich przodkowie. Nie tak jak psy, które były selektywnie hodowane w celu uzyskania wielu odmian czy wielkości. Koty są więc wolne od rozlicznych szkieletowych anomalii, jakie dotknęły psy.

Ogólnie ciało kota domowego jako harmonijne w budowie, giętkie o średniej wielkości. Kot ma dobrze rozwiniętą klatkę piersiową, długie i sprężyste łapy zakończone ostrymi pazurami oraz giętki ogon. Głowa kota jest stosunkowo mała z dużymi oczami, które dają mu łagodny wyraz twarzy. Uszy są zakończone ostrymi końcówkami. Wszystkie te cechy umożliwiają kotom domowym szybkie poruszanie się, łapanie ofiar, utrzymywanie równowagi podczas skakania oraz dostosowywanie się do różnych warunków środowiska.

W zasadzie ewolucja wydaje się być szczególnie łaskawa w tworzeniu kota, prowadząc go wzdłuż jednej ścieżki naturalnej selekcji, dzięki czemu pozostał zwinny, w optymalnym rozmiarze, wciąż zdolnym do polowania i łowienia małych gryzoni i ptaków. Defekty budowy u kotów zdarzają się sporadycznie (skrócony zagięty ogon, szczelina na podniebieniu, płaska klatka piersiowa, polidaktylizm - dodatkowy palec).

Szkielet kota

Układ kostny na zdjęciach RTG - fragmenty

Kręgosłup trzymają mięśnie nie więzadła, jak u ludzi. W przeciwieństwie do ludzkich ramion, przednie kończyny kota są przymocowane do barków swobodnie unoszącymi się kośćmi obojczyka, co pozwala im na przejście ciała przez każdą przestrzeń, w której mogą zmieścić głowę.

Koty chodzą na palcach tak samo jak psy. Lekko dłuższe tylne łapy są doskonale przystosowane do skakania. Zwinność zawdzięcza poniekąd budowie szkieletu a głównie kręgosłupa, który 244 kregi (człowiek 204). Większość z nich znajduje się w ogonie.

Kręgi kręgosłupa to:

• 7 kręgów szyjnych

• 13 kręgów piersiowych (ludzie mają dwanaście)

• 7 kręgów lędźwiowych (ludzie mają pięć)

• 3 kręgi krzyżowe (ludzie mają pięć z powodu dwunożnej postawy)

• 22 lub 23 kręgi ogonowe (ludzie mają od trzech do pięciu połączonych w wewnętrzną kość ogonową)

Dodatkowe kręgi lędźwiowe i piersiowe odpowiadają za zwiększoną ruchomość i elastyczność kręgosłupa. Pomiędzy kręgami są elastyczne krążki amortyzujące skoki. Kręgi ogonowe tworzą ogon, używany przez kota jako przeciwwaga dla ciała podczas szybkich ruchów. U niektórych ras kotów ogon ma tylko 3 kręgi.

Sposób chodzenia

Potrafią też bardzo precyzyjnie chodzić. Dorosłe koty chodzą „chodem czterotaktowym”, co oznacza, że każda stopa nie staje w tym samym miejscu, co inne. Chód kota jest uważany za symetryczny, ponieważ prawe kończyny imitują pozycję lewych. Takie stompanie zapewnia czucie podłoża we wszystkich czterech łapach i jest precyzyjne.

Skok

Koty mogą skakać z dużych wysokości bez poważnych obrażeń dzięki idealnej pracy kończyn i zdolności do kontrolowania sił uderzenia. Podczas skoku kończyny tylne absorbują więcej wstrząsów i energii w porównaniu z przednimi, a także sterują ciałem w celu utrzymania równowagi.

Koty szybko zmieniają pozycję w powietrzu. Aby to zrobić muszą najpierw rozpoznać, gdzie znajduje sięich ciało. Wykorzystują zjawisko zwane "odruchem prostowania" używając funkcji układu przedsionkowego. Komórki włoskowate w uchu wewnętrznym wyczuwają pozycję ciała, ruch, przyspieszenie w przestrzeni i przesyłaja je do mózgu.
Dlatego kot zawsze wie gdzie jest góra. Wszyskie ssaki posiadają system rozpoznania położenia i wiedzą gdzie jest góra. Jeśli on nie działa poprawnie każdy organizm ma kłopot z utrzymaniem równowagi. Mówimy wówczas o „zakręceniu“.

Czaszka

Najczęściej u kotów zmienia się kształt czaszki wraz z odpowienią rasą. Jej budowa jest typowa dla zwierząt drapieżnych. Wokół szczęki znajdują się duże przestrzenie, w których są mięśnie wspomagające ruch i siłę szczęki drapieżnika.

Zobacz też: Typy głowy i kształty oczu

Zęby i szczęka

Elementem doskonałego przystosowania do drapieżnego trybu życia jest budowa szczęki – uzębienie tnąco-kruszące z silnie rozwiniętymi kłami i łamaczami (w szczęce osadzonych jest 30 zębów). Istnieją cztery rodzaje zębów stałych: 12 siekaczy, 4 kły, 10 przedtrzonowców i 4 trzonowce.

Jakie zęby mają koty i kiedy się pojawiają?

• Zęby mleczne pojawiają się siedem dni po urodzeniu (to 26 zębów) a w 5 tygodniu rosną zęby mleczne przedtrzonowe.

• Zęby stałe wyrastają do szóstego miesiąca życia.

• Siekacze znajdujące się w przedniej części dolnego i górnego pyska są małe, wąskie i mają jeden korzeń. Są używane do chwytania i gryzienia jedzenia.

Mózg

Mózg kota domowego jest interesującym obszarem badań neurobiologicznych a oto kilka faktów na temat mózgu kota:

• Rozmiar mózgu - Jest stosunkowo mały w porównaniu do rozmiaru ciała, ale jest proporcjonalnie większy niż mózg psa.

• Struktura mózgu - Podobnie jak mózg innych ssaków składa się z kory mózgowej, jąder podstawy, móżdżku i pnia mózgu. Kora mózgowa u kota jest cienka i gładka, a zróżnicowanie warstw komórek nerwowych jest mniejsze niż u człowieka.

• Zmysły - Koci mózg jest bardzo dobrze przystosowany do przetwarzania informacji zmysłowych. Koty mają dobrze rozwinięty zmysł wzroku, słuchu i węchu, a kora mózgowa odpowiedzialna za te zmysły jest proporcjonalnie większa niż u innych ssaków.

• Pamięć - Dobrze rozwiniętą pamięć przestrzenna. Koty są w stanie zapamiętać drogę do ulubionych miejsc czy kryjówek.

• Emocje - Mózg kota jest także zaangażowany w przetwarzanie emocji. Koty wykazują oznaki odczuwania radości, strachu, gniewu i innych emocji podobnych do ludzkich.

Warto zaznaczyć, że nadal wiele aspektów funkcjonowania mózgu kota jest nieznanych i wymaga dalszych badań.

Zobacz też: Inteligencja i szkolenie

Oczy

Oczy mogą radzić sobie w ekstremalnych warunków oświetlenia pozwalając na perfekcyjne widzenie zarówno w jasnym słońcu jak i w kompletnych ciemnościach. Oko kota domowego składa się z rogówki, tęczówki, soczewki, ciała szklistego i siatkówki. Rogówka i soczewka służą do załamywania światła, które następnie przechodzi przez źrenicę i pada na siatkówkę, gdzie jest przetwarzane na sygnały nerwowe, przesyłane do mózgu i interpretowane jako obraz. Tęczówka reguluje ilość wpadającego do oka światła, a ciało szkliste zapewnia strukturalne wsparcie dla gałki ocznej.

Zobacz też: Wzrok kota - budowa oka

Uszy

Ucho kota domowego składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego, które zbierają dźwięki i kierują je do ucha środkowego. Ucho środkowe zawiera trzy małe kości słuchowe, które wzmacniają dźwięki, oraz łączy się z gardłem za pomocą trąbki słuchowej, regulując ciśnienie powietrza. Ucho wewnętrzne składa się z trzech kanałów półkolistych i ślimaka, gdzie fale dźwiękowe są przekształcane na sygnały nerwowe, które są następnie przesyłane do mózgu. Dzięki budowie ucha kota, koty posiadają bardzo dobrze rozwinięty słuch i są w stanie słyszeć dźwięki o wysokiej częstotliwości.

Zobacz też: Słuch kota - budowa ucha

Nos

Nos kota domowego składa się z zewnętrznych nozdrzy, kanału nosowego, jamy nosowej oraz receptorów węchowych. Kanał nosowy jest pokryty komórkami nabłonkowymi, które posiadają rzęski i wydzielają śluz, który nawilża i oczyszcza powietrze przedostające się do płuc. W jamie nosowej znajdują się liczne receptorowe komórki węchowe, które reagują na związki chemiczne obecne w powietrzu i przekazują informacje do mózgu, gdzie są interpretowane jako zapachy. Dzięki swojej budowie, koty posiadają bardzo dobrze rozwinięty zmysł węchu, co umożliwia im wyczuwanie zapachów na duże odległości i pozwala na poszukiwanie pokarmu czy oznak wrogów.
Czuły nos wspomagany przez bardzo percepcyjny organ Jacobsona w ustach może zidentyfikować najbardziej subtelne zapachy nie wyczuwalne dla ludzi.

Pazury

W zrelaksowanej pozycji, pazury są otoczone skórą i futrem wokół opuszków palców. Dzięki temu pozostają ukryte, zapobiegając kontaktowi z ziemią i pozwala na ciche chodzenie. Pazur kota domowego składa się z ostrego stożkowatego rdzenia, pokrytego twardej keratynowej osłonki. W paznokciu znajdują się naczynia krwionośne i zakończenia nerwowe, które są związane z unerwieniem i unaczynieniem palca kota. Pazury kota są elastyczne i umożliwiają kociemu drapieżnikowi skuteczne polowanie i samoobronę. Koty mogą wysuwać i chować swoje pazury, co pozwala im na utrzymanie ich ostrości i wykorzystywanie ich tylko wtedy, gdy jest to potrzebne.

Pazury na przednich łapach są zwykle ostrzejsze. Koty wysuwają pazury podczas polowania lub samoobrony, wspinaczki, „ugniatania” lub dla dodatkowej przyczepności na miękkich powierzchniach (narzuty, grube dywany, skóra itp.).

Możliwe jest wysunięcie pazurów (np. by je obciąć) poprzez ostrożne dociśnięcie zarówno górnej, jak i dolnej części łapy jesli konieczne jest ich obcięcie.

Zobacz też: Pazury kota; budowa, jak obcinać pazury kotom...

Typy ciała

• 1. Koty cięższego typu to Persy i jemu podobne rasy.

• 2. Typ budowy pośredniej obejmują koty Brytyjskie, Amerykańskie, Europejskie i Egzotyczne Krótkowłose

• 3. Typ smukły i delikatny to Orientalna linia kotów wliczając Syjamskie. Mają drobne kości, długie ciała, łapy i ogony. Głowy w kształcie klina i duże uszy.

Zobacz też: Typy głowy i ksztaty oczu kota | Geny i krzyżówki

Futro

Rodowodowe rasy były rozwijane by dorównać określonym standardom koloru i wzoru futra. To zostało osiągnięte na przestrzeni wielu pokoleń tych zwierząt dzięki pracy hodowców. Przez dłużej niż wiek hodowcy używali różnych technik by manipulować kolorami futra i teksturą. Kontrolowali selekcje ras,próbowali wykreować nowe odmiany, a nawet całkowicie nowe rasy.

Zobacz też: Typy futra kotów

Ciekawostki

Simon Simone Biles gimnastyczka amerykańska, przestała wyczuwać położenie swojego ciała w przestrzeni. Kontynuacja udziału w zawodach olimpijskich w Tokio w 2020 r. uznała za niebezpieczne dla siebie. Nie kontrolowała akrobacji.

Odruchy kota są dwa razy szybsze niż u człowieka i innych domowych zwierząt. Upuszczony pies często nie spada na cztery łapy.

---

Źródło: Wikipedia, DK Find Out

---